Katıldığı bir programda Kılıçkaya Kadın Girişimi Üretim ve İşletme Kooperatifi hakkında ve sorunları değinen Kooperatif Başkanı İlhan Katkat şu ifadeleri kullandı;
“Yerel Üretim, tarım ile ilgili üretimler yapabilmek için Kılıçkaya da olan lezzeti, tadı her yere ulaştırmak doğal ürünleri de tüketiciye ulaştırmak için, elimizden geleni yapmak için kooperatif kurduk. 2020 yılında kurduk. Elimizden geldiği kadar bayağı iyi şeyler de yaptık. Çok da iyi şeylere devam edeceğiz.
Kooperatifleşmenin ne kadar önemli olduğunu, kooperatifleşmenin bir örgütlenme şekli ya da eskiden insanlar birbirlerine yardıma giderlerdi, birbirlerine yardım ederlerdi ve bu şekilde de devam ettirirlerdi. İş birliği yaparlardı. Bu kooperatiflerde günümüz de iş birliği yaratılmak üzere kırsal da kalkınmaya önceleyerek yapmaya çalışılır. Kırsal da ellerin de olan ürünleri, getirip kooperatif vasıtası ile tüketiciye ulaştırmaya çalışırlar.
Yusufeli pirincinin coğrafi işaretini almak için müracaat eden Artvin Belediye Başkanına teşekkür ediyorum. Onlar bu konuda bayağı çalışmalar yaptılar. Coğrafi işaretli olabilmesi için uğraşıyorlar şuanda. Büyük bir ihtimalle olacağına inanıyorum. Zaten Yusufeli’nin pirinci çok önemli bir lezzet, önemli bir gıda, önemli bir ata tohumu ile üretilen bir ürün. Bunun için yaptığımız Yusufeli pirincinin şuana kadar geçmişinde yapılan arazini yüzde 50’sinden de az kaldı. Şu anda 3 köyümüz de azar azar da olsa var.
Kılıçkaya’nın arazisinin yarısı, oşnak (Köprügören) , nihak (Yokuşlu) , havbağlı gibi köylerde kaldı sadece üretim. Onuda daha yukarıya çıkarabilmek için hark hark ekmekten vazgeçmiş bir şekilde ama biz yine ekiyoruz ambarlardan ata tohumlarımızı çıkartıp tekrar ekmeye, tekrar onları yeşertmeye çalışıyoruz. En eski bulduğumuz tohum 30-35 yıl arasındaydı. Tohumun çimlenme süreçleri biraz zor oluyor onlarda da çimlenenleri diyelim ki 10 kilo da 2 kilo kadar çimleniyor onları da buna göre ekiyoruz ve çoğaltmaya çalışıyoruz. 10 kilonun içerisinde daha sık serpiyoruz böyle olunca içinden çıkabilenler çıkıyor. Sonrasında güncelliyoruz ve ekimine devam ediyoruz. Pirinçte bayağı emeği olan arkadaşlar var onları anmadan geçmek istemiyorum. Özellikle Ayhan Kaleli Bey organik tarımın öncüsü, pirinçte özellikle iyi bir yol aldı ona da teşekkür ediyorum pirinci bırakmadı ve tanınmasında da çok emeği oldu. Biz ekerken de çok yardımları oldu, bize çok yolda gösterdi. Bizler de şu anda pirinç var, ata tohum olarak çok eskiden ekilip ekimi durdurulan üretilmeyen bazı ürünler var.
Bunlarla çorbalar yapılabiliniyor ya da onu çıkartılabiliniyor. Girgil mesela benziyor Sorgum diye geçiyor, bunun özelliği de içerisinde karabuğday gibi glüteni olmayan bir bitki ve biz bundan un yapmaya çalışacağız. Atalarımız ekip biçimini yapıyorlarmış ve bundan gıdalarını temin ederlermiş bizler de buna döndük ve coğrafyamızda bulamadık bunu İstanbul'daki pazardan bir arkadaş Azerbaycan'dan getirdiklerini söylediler ve bana da verdiler onu ekip çoğaltıyorum. Kooperatif çatısı altında yaptıklarımız ve dışarıdan da takip ediyoruz kılıçkayalılar ya da çevre köylerden yapılanları takip ediyoruz. Doğal ürün üretenlerden biz almaya çalışıyoruz. Geçen yıl buğday da aldık özellikle fasulye aldık, dut kurusu aldık bunun gibi şeyler alıyoruz. Bunları temin ediyoruz Ama özellikle çok temiz tarım ile üretilmiş ürünleri almaya çalışıyoruz. Kooperatifimizin ismi Sınırlı sorumlu Kılıçkaya kadın girişimi işletme ve üretim kooperatifi. Biz kooperatif olarak aldığımız ürünlerin ücreti neyse ödenir peşin alınır hiç kimsenin parasını daha sonra ödeyeceğiz diye bir kuralımız yoktur bu şekilde yapıyoruz. Biz İstanbul'da Kadıköy salı pazarı ve Ortaköy’deki pazarda bunları çıkıyoruz. İstanbul büyükşehir Belediyesi'nin üreticiler ve bitici kooperatifleri adı altında pazarlar kurdu temiz üretim adı altında buralara cumartesi pazar gidiyoruz tezgâh ve stant açıyoruz ayrıca fuarlara katılıyoruz, tanıtım günlerine katılıyoruz. Artvin'i temsilen iyi bir üretim ağına sahip olduk iyi tanıtımlarını yaptık bize tercih edenlere de teşekkür ediyorum. Bizden ürün almak isteyenler için Instagram sayfamız var Facebook sayfamız var buralardan bizlere ulaşabiliyorlar burada bulunan telefon numaralarından ulaşabiliyorlar. E-ticaret sitelerinden Hepsiburada'da satış yapıyoruz ve birkaç tane tüketici kooperatifi ile işbirliği içerisindeyiz onlara da ürün vermeye çalışıyoruz. Talepleri karşılayamıyoruz, geçen yıl 4-5 ton civarında Çeltik tükettik. Üreticimiz memnun ama Kılıçkaya'da bizden başka kimse henüz üretime geçmedi bir tek Kılıçkaya kooperatif olarak biz üretiyoruz inşallah onlar da bugün yarın yaparlar ama biz çevre köylerden alıyoruz. Bizim ambarlarımız tahta ve nem gibi şeyler olmayınca 30-35 yıl beklemiş çeltiklerde hiçbir sorun olmadı bugüne kadar yaşıyor onları da aldık biz. Bunlar önce kontrolden geçiriyoruz herhangi bir şey yoksa onları da tüketime çeviriyoruz.
Üye profiline baktığınız zaman her zaman aynı standartta olması gerekmiyor. Herkesin çalışması gerekmiyor ama çalışmak da bir şeye katkı vermektir. Katkını sunarsın, ortak olursun burada bir sorunumuz yok. 16 tane kadın 4 tane erkeğiz biz kadın kooperatifiyiz ama tarımla birebir uğraştığımız için traktör koşabiliyoruz, sularla uğraşıyoruz, kanallarla uğraşıyoruz bunun için kadın kooperatifi olabilir ama buraya bir üretim kooperatifi olarak bakmak lazım. İsminde kadın geçiyor diye her şeyin de kadın olacak diye bir kural yok.
Çok iyi çalışmalarını görüyorum takdir ediyorum bundan sonra iyi bir yol çizeceğimize inanıyorum. Özellikle Özgür hoca ve ekibine ayrı ayrı teşekkür ediyorum gerçekten çok bilgi aktardılar. Yıllarca edinmiş oldukları bilgileri bizlerle paylaşıyorlar bizlere bir şey öğretmeye çalışıyorlar bizler de inşallah iyi şeyler öğrenmişizdir ve iyi bir yola çıkmışızdır diye umuyorum ki öyle de olacağına inanıyorum.
Atalarımızdan yaşlılarımızdan tıbbi ve aromatik olarak kullandığımız bitkileri biz geçmişteki anneannelerimizden dedelerimizden öğrenmemişiz bir yere kaydetmemişiz, keşke bunları kayıt altına alsaymışız bunların hepsini geri toplamamız lazım. Şimdiye kadarki süreçte insanlarımız Artvin'i biraz boşaltmışlar büyük şehirlere gitmişler. Geçim kaynağı olmayınca insanlar göçüyorlar. Daha çok şehirciliği seven insanlar haline getirilmişiz, oralara göç ediyoruz. İnşallah bunun sonu gelir bir açılım sunarız yerinde kalkınabilir, yerinde geçinebilir ve toprağında kalır. Toprağında kalması için biz elimizden geleni yapmaya çalışıyoruz. İnsanlar hala köyde markete gelen yumurta ile besleniyorlar.
Kılıçkaya'nın köy statüsünden çıkarılması için çalışmalarımız sürüyor.
Lobi çalışmalarımızda herkes bir şekilde bir şeyler yapmaya çalışıyor elinden geldiği kadar. 1930'larda Sadi Hanım Belediye başkanı olmuşsa bugün de belediye statüsünü kaybettiysek bu tabii ki oradaki halkın bir şey değil ama daha ileriye gidip bunun daha iyi bir yere oturtulması gerekiyor. Biz köy statüsündeyiz ama köy değiliz, belde değiliz, belediye değiliz arada kaldık. Çok büyük bir köy olduğu için muhtarlığı da kaldıramıyor, belediyeden düştüğümüz için belediyede yok zor bir durum. Biz de kışın kalan nüfus sayısı yaklaşık 1300-1500 arasında Ama yazın bu oran 7,8 bini bulabiliyor bayramlarda özellikle. Böyle olunca çöpe almakta da sorun oluyor, çeşmelerin yapılmasında sorun oluyor, kanalizasyon sisteminde sorun olabiliyor bunların çözülmesi muhtarlık ile zor oluyor. Muhtarımız çok uğraşıyor başarılı bir muhtarımız var ama bu da sorunları çözmüyor. Özel idare'yi arıyorsun makine gönderiyorlar eleman sıkıntısı oluyor.
Kooperatife bakış açıları kooperatifi iyi olduğunu kooperatifleşmenin birlik doğurduğu, güç doğurdu ortaya çıkar. Her zaman için sivil toplum kuruluşudur bu hepimizin kooperatifidir biz de neyse sizde de aynıdır Şavşat'ta Ardanuç'ta ya da Türkiye'nin herhangi bir yerinde bu böyledir. Kooperatifçilik birlikte hareket etme yeridir, sanattır. Bütün kooperatifçi arkadaşlar ile birlikteyiz hepimiz birbirimizi çok iyi tanırız. Zaman zaman bir araya da geliyoruz, onların da başarılarını her zaman takdir ediyoruz. Birlikte neyi nasıl yaptığımızı da iyi bir şekilde öğreniyoruz aslında. Artvin'deki kadın kooperatifleri sık sık bir araya gelip tecrübelerini veya birlikte neye karar vereceğimize oturup konuşmamız gerekiyor. Daha iyi şeyler yapacağımıza inanıyoruz coğrafyamız için. Kooperatifçilik güzel bir şey yalnız burada bir handikabımız var. “
Ayla ALKAN
