Şavşat’ta görülen şap hastalığı, hayvancılıkla geçimini sağlayan üreticileri derinden etkiledi. Zamanında yapılamayan aşılamalar ve müdahalelerin yetersiz kalması nedeniyle hayvan ölümleri arttı, üreticiler hem ekonomik kayıp yaşadı hem de borç yükü altında kaldı. Kars ve Ardahan’dan sonra Şavşat’ta şap alarmı verilirken, karantina tedbirleri kapsamında hayvan satışları ve sevk işlemleri durduruldu. Üreticiler, devlet kurumlarının sahada yeterince aktif olmadığını belirterek yaşadıkları mağduriyetin büyüklüğüne dikkat çekti.
Şavşatlı üretici ve aynı zamanda kasap olan Belediye Meclis Üyesi Fatih Turan, son dönemde ciddi kayıplar yaşadıklarını belirterek, köy köy dolaşmalarına rağmen kesilecek hayvan bulmakta zorlandıklarını söyledi. Satış yapılamadığı için gelir elde edemediklerini dile getiren Turan, “Köy köy dolaşıyoruz, kesilecek hayvan bulamıyoruz. Satış yok, gelir yok ama banka ödeme bekliyor. Eğer devlet üreticiye sahip çıkmazsa bu sistem çöker, hep birlikte batacağız” ifadelerini kullandı.
Hastalığın 1960’larda çıkan SAT-1 virüsü olduğunun söylendiğini, o tarihten bu yana görülmediği için hazırlıksız yakalandıklarını dile getiren Turan, zamanında yapılmayan aşılamaların büyük kayıplara yol açtığını anlatarak “Gerekli ilaçlara ulaşamadık, aşılar zamanında yapılamadı. Bizim köyde de kayıplar oldu. Şavşat genelinde tahminen 30-40’ın üzerinde vaka var. Aynı bölgedeki Gürcistan yaylalarında şap hastalığı çıkmazken bizde neden oluyor? Bu hastalığın yayılması engellenebilirdi” diyerek yaşanan eksikliklere dikkat çekti.
Kredi ödemelerinin geldiğini ancak satış yapamadıkları için ödeme yapacak paralarının kalmadığını belirten Turan, üreticilerin büyük bir çıkmaza sürüklendiğini ifade ederek şu ifadeleri kullandı:
“Karantina var, satış yok, sevk yok. Banka ödemeleri geldi ama birçok arkadaşımda para yok. Hayvanımızı kim alacak? Borçlarımızı nasıl ödeyeceğiz?” diyerek yaşanan sıkıntıyı dile getirdi. Devletin üreticiye düşük faizli kredi desteği sağlaması gerektiğini vurgulayan Turan, karşılıksız destek istemediklerini, uygun ödeme koşullarıyla kredi verilmesini talep etti. Şavşat’ta hibe ile yapılan 30 ahırdan çoğunun boş olduğuna dikkat çekerek, “Ben de hibe ile ahır yaptım ama yetmiyor. Yeni bir tane yapacak gücüm yok.”
Kasaplık yapmasına rağmen hayvan bulmakta zorlandığını ifade eden Turan, geçen yıl insanların hayvan kestirmek için sıraya girdiğini, bu yıl ise kendilerinin hayvan bulmak için köy köy dolaştığını söyledi. “Geçen yıl insanlar hayvan kestirmek için sıraya giriyordu, şimdi biz köy köy dolaşıp kesilecek hayvan arıyoruz, bulamıyoruz. Çok ciddi sıkıntı var. Üretim desteklenmezse bu gidişat iyiye gitmez” diyerek üretime verilen desteğin yetersiz olduğunu belirtti.
Girdi maliyetlerinin artışına da değinen Turan, mazotun litresinin 55 lira, samanın kilosunun 6 lira, otun ise 12 lira olduğuna dikkat çekti. Avrupa’da samanın hayvan altına serildiğini, Türkiye’de ise besin olarak verildiğini söyleyen Turan, “Tüm bunların sorumlusu üretici mi?” sözleriyle yaşanan tabloya tepki gösterdi.
Bir başka üretici Selçuk Bilen de şu ana kadar hiçbir yetkilinin kendileriyle iletişime geçmediğini söyledi. Hayvanlarının Arsiyan Yaylası’nda olduğunu ve aşağıya indirme şansının bulunmadığını dile getiren Bilen, sürecin yalnız bırakılmış bir şekilde ilerlediğini belirtti. “Her zaman olduğu gibi yine yalnız bırakıldık. Ne ilçe tarım ne bakanlık açıklama yaptı. Sadece kaymakam, arkadaşlara ‘Elimizden geleni yaparız’ demiş. Ben de dilekçemi verdim. Ama yapılandırma ya da kredi ertelemesi için hiçbir resmi adım atılmadı” dedi.
Kredi ödemelerinin yaklaşmasına rağmen hayvan satışı yapamadıklarını söyleyen Bilen, bu nedenle borçlarını ödeyemediklerini vurguladı. “9. ayın 15’inde ödeme yapmam gerekiyor. Kuzu satışı dönemi geçti. Buzağıları satmam lazım ki borcumu ödeyebileyim. Bankaya, arkadaşlara borcum var. Ama ödeyemiyorum. Bu sistem böyle yürümez. Sübvansiyonlu krediye, ertelemeye ihtiyacımız var” sözleriyle yaşanan mağduriyetin boyutunu ortaya koydu.
Şavşat’ta şap hastalığının yayılmasıyla birlikte üreticiler büyük ekonomik kayıplar yaşarken, devletin sahada yeterince etkili olmaması ve destek mekanizmalarının yetersizliği üreticilerin tepkisini çekiyor. Üreticiler, hayvancılığın ayakta kalması için düşük faizli kredi, borç ertelemesi ve uygun desteklerin bir an önce devreye alınmasını talep ediyor.
