Artvin'in Şavşat ilçesine bağlı bazı köylerde yaklaşık 150 yıldır sürdürülen 'Berobana' geleneği, birlik ve beraberliğin sembolü olarak görülüyor.
Eski bir yılbaşı geleneği olan, Artvin'in Şavşat ilçesine bağlı köylerde yaklaşık 150 yıldır icra edilen 'Berobana', yaz aylarında köylerin daha kalabalık olması nedeniyle zamanla temmuz ya da ağustos aylarında oynanmaya başlandı.
Gürcüce 'beri (ihtiyar)' ve 'bana (kadın)' kelimelerinden türeyen 'Berobana' geleneğinde bir erkeğe köydeki bir kadının kıyafetleri giydiriliyor.
'Beri' olarak adlandırılan diğer erkekler sırtlarına yastık koyup, 'kabalak' adı verilen keçi yününden ve koyun postundan yapılan koni şeklindeki şapkaları takarak, ellerine aldıkları sopalarla kadın kılığındaki erkeği (bana) kaçırılmaktan koruyor.
'Berobana' geleneğinde yaylada bir evde hazırlanan oyuncular, akordiyonla dışarda onları bekleyen köy halkının yanına çıkarak bir süre müzik eşliğinde dans ettikten sonra ev ev dolaşmaya başlıyor.
Gittikleri evlerden kaymak, mısır unu ve tuz gibi malzemeler isteyen oyuncular, istediklerini vermeyen ev sahiplerini oyun gereği korkutarak talep ettiklerini alıyor.
Malzemeleri topladıktan sonra festival alanına dönen oyuncular, köy halkıyla birlikte geleneksel oyunlar oynarken, 'bana' karakterini köy halkı oyun gereği kaçırmaya çalışıyor. 'Beri' adlı oyuncular da ellerindeki sopalarla kadını koruyor. Sürekli devam eden kaçırma girişimlerinin sonunda 'bana' karakteri oyun gereği kendi istediği biriyle kaçıyor. 'Beri' adı verilen oyuncuların karşı çıkmamasıyla sorun çözülüyor ve tüm köy halkı eğlenceye katılıyor.
'Berobana' oyununun ardından horona katılan köylüler o yıl evlerinden bereketin eksik olmayacağına inanıyor. Evlerden toplanan kaymak, tuz ve mısır unuyla hazırlanan 'Haviçs' adlı yemek de tüm köy halkına dağıtılıyor.
'Berobana' geleneği kapsamında düzenlenen eğlenceler iki gün boyunca devam ediyor.
- 'Berobana birlik demek, beraberlik demek'
Artvin'in Şavşat ilçesine bağlı Eskikale köyü sakinlerinden Selma Gümüş, AA muhabirine, 'Berobana' geleneğini anlattı.
Geleneği büyüklerinden öğrendiğini belirten Gümüş, 'Ben de yeni nesil olarak onlar gibi geleneklerimi yaşatmak istiyorum. Kendi neslime aktarmak istiyorum. Onlar da geleceğe aktarsın istiyorum çünkü gelenek ve görenekler değerlerle ilerler, kıymetli olur diye düşünüyorum.' ifadelerini kullandı.
'Berobana' kapsamında giydikleri yöresel kıyafetleri kendilerinin diktiklerini ifade eden Gümüş, '2-3 yıldır bizler giymeye başladık. Annem dikti, kendi giydi, biz giydik. Böyle böyle insanlar göre göre cesaret aldı.' dedi.
Köy sakinlerinden Ekrem Sancar da, 'Berobana' geleneğinin kendilerine atalarından miras kaldığını vurgulayarak, 'Berobana birlik demek, beraberlik demek, köylüyü bütünleştirmek demek.' diye konuştu.
Eskiden tarlada çalışanların birkaç gün eğlenmek amacıyla bu geleneği icra ettiğini dile getiren Sancar, 'O zaman bizim dedelerimiz, amcalarımız, abilerimiz bunu yapardı. Biz onlardan gördük. Bu geleneği biz de böyle devam ettirmek istiyoruz.' dedi.
